dinsdag 24 april 2007

Tom America en Jan Hanlo


De pas verschenen cd ‘Nacht’ van Henny Vrienten wil maar niet boeien. De liedjes zijn allemaal in hetzelfde trage tempo van 70 beats per minuut geschreven – wat overeenkomt met een nachtelijke hartslag – waardoor de muziek maar wat voort kabbelt. De hoogtepunten zijn schaars. Vroeger solowerk van Henny Vrienten, met name de cd ‘Mijn hart slaapt nooit’ uit 1991, vond ik leuker. 
Aan de totstandkoming van ‘Nacht’ werkten 11 verschillende songwriters mee. Met ieder afzonderlijk schreef Henny Vrienten een nummer. De bekendste muzikanten met wie Vrienten samenwerkte zijn: Frank Boeien, Def P., Solex, Jan Rot, Henk Hofstede en Boudewijn de Groot. Het is misschien vanwege deze groep uiteenlopende muzikanten dat de cd geen eenheid is geworden. Alleen bij het nummer ‘De Doorgedachte’ van Tom Barman (bekend van Deus) veer ik even op. Een ander lichtpuntje in de langzame en humorloze nacht vind ik ‘Neti / La Noche’ van Tom America. Op het nummer zijn flarden van gesproken tekst te horen. De ondersteunende muziek van Tom America bij de samples zorgt voor een mysterieuze sfeer. 
De naam Tom America zegt velen niets. Ten onrechte want hij is misschien wel de origineelste componist/muzikant van Nederland.

Taal is voor Tom America het uitgangspunt bij zijn composities: het is niet de muziek die eerst ontstaat, maar de tekst die Tom America inspireert tot het componeren van zijn muziek. Jaren geleden nam hij een cd op met gedichten van Jan Hanlo. Die cd, Tjielp Tjielp, werd niet het verwachte en gehoopte commerciële succes. Helaas voor Tom America, hij had het verdiend want de cd is een tijdloos meesterwerk.  
Het moet niet gemakkelijk zijn geweest om muziek te schrijven bij de gevoelige poëzie van Jan Hanlo. De gedichten hebben soms een onregelmatig ritme en ongebruikelijk woordgebruik. 
Uitspraak en toonhoogte van de verschillende woorden hebben de melodie van de liedjes bepaald. De begeleidende muziek van America is fantasievol, subtiel en nergens overheersend waardoor de poëzie van Hanlo in zijn waarde wordt gelaten. De instrumenten waar Tom America gebruik van maakt zijn divers. Naast de gebruikelijke gitaar en drums zijn zo nu en dan strijkers te horen. De vreemde geluidjes – een soort miniatuurmelodietjes, uit de synthesizer getoverd van Tom America – maken de muziek compleet. De 12 nummers op de cd vormen een perfecte muzikale vertaling van Hanlo’s gedichten. Ik kan iedereen die beschikt over een ‘vrolijke en fantasievolle blik’ de muziek aanraden.

Een paar maanden geleden zag ik in een antiquariaat een singletje liggen waarop Jan Hanlo twee van zijn gedichten voordraagt. De geluidsopname zat ooit bij een nummer van het tijdschrift Barbarber. Nieuwsgierig geworden naar de stem van Hanlo zelf, er bestaan maar weinig geluidsopnames van de in 1969 overleden dichter, heb ik het gekocht. Na jarenlang de muzikale vertolking van de gedichten grijsgedraaid te hebben is het wel bijzonder om de dichter zelf te horen. De twee gedichten zijn ‘Waarover zal ik zingen’ en ‘Niet ongelijk’.

Jan Hanlo: Waarover zal ik zingen en Niet ongelijk
• De twee gedichten gezongen door Tom America

Geen opmerkingen:

Een reactie posten